سرطان تخمدان چیست و چه علائمی دارد؟

سرطان تخمدان از جمله بیماری های شایع در میان بانوان است که رده چهارم در آمار مبتلایان به سرطان را در میان بانوان به خود اختصاص داده است. اگرچه اغلب زنان بالای ۵۰ سال در معرض خطر بیشتری قرار دارند، اما این به معنای آن نیست که زنان کم سن تر از ابتلا به آن کاملا ایمن هستند.

تخمدان ها که به شکل بادام هایی در اطراف رحم قرار گرفته اند، در صورت رشد بی رویه و غیر طبیعی تکثیر سلولی مبتلا به سرطان تخمدان می شوند. این تومور های ناشی از ازدیاد سلولی می تواند در یک تخمدان و یا هر دو تخمدان ایجاد شود.

سرطان تخمدان چیست؟

برای اینکه بدانید سرطان تخمدان چیست باید عملکرد دستگاه تناسلی را مورد بررسی قرار دهید، به طور کلی ، دستگاه تولید مثل زنان شامل دو غده تولید مثل است که به آن تخمدان گفته می‌شود موقعیت تخمدان ها در دو طرف رحم است و نقش مهمی در نگهداری تخمک و باروری دارد ، از طرفی کنترل سیکل قاعدگی هم بخشی از وظایف آن است، تخمدان‌ها که به اندازه یک بادام هستند در تولید هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون نقش مهمی دارند. با ترشح این هورمون های مهم است که زنان می توانند از سلامت ناحیه تناسلی و عملکرد آن مطمئن شوند. اگر اختلالی در عملکرد و تولید هورمون های این بخش ایجاد شود بدن به طور اتوماتیک دچار واکنش هایی خواهد شد ، هنگامی که سلول‌های غیر طبیعی در هر قسمتی از بدن شروع به رشد بیش از حد می‌کنند، سرطان  ایجاد می‌شود.

یک زن زمانی به سرطان تخمدان مبتلا می شود که دچار رشد بی رویه سلول ها در تخمدان گردد. در واقع سررطان تخمدان در اثر رشد بی رویه سلول ها ایجاد می شود و با ایجاد علائمی نا خوشایند بروز می کند ، تشخیص سرطان تخمدان در مراحل اولیه دشوار است و اغلب در مراحل انتهایی و تا زمانی که ‌در لگن و شکم گسترش یابد، تشخیص داده نمی‌شود. یکی از بهترین راهکارها برای پیشگیری و درمان به هنگام آن انجام معاینات مرتب و سالیانه است. بد نیست بدانید که سرطان تخمدان در مراحل انتهایی، درمان مشکل‌تر است. در حالی که در مراحل اولیه، که در آن بیماری به تخمدان‌ها محدود است، احتمال موفقیت در درمان بیش‌تر است. درمان سرطان تخمدان معمولا جراحی و شیمی درمانی است.

تخمدان ها که اندام بادامی شکل در بدن بانوان هستند، مسئول ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون بوده و همچنین مسئولیت تولید تخمک را نیز بر عهده دارند.

سرطان تخمدان زمانی به وجود می آید که تخمدان ها آغاز به تولید سلول های غیر عادی می کنند که در نهایت سرطان تخمدان را باعث می شود.

انواع سرطان تخمدان

باتوجه به نوع سلول های تخمدان نوع سرطان نیز متفاوت است . تخمدان ها دارای سه نوع سلول است که بنا بر هر کدام نوع سرطان نیز متفاوت خواهد بود.

تومور های سرطانی ناشی از هر یک از این سلول ها عبارت اند از:

تومور های اپیتلیال

• شیوع در زنانی که در دوران یائسگی هستند.
• تشکیل دهنده ۹۰ درصد از تومور های تخمدانی
• درمان با شیمی درمانی

تومورهای استروما

عموما درگیری یک تخمدان

• تشکیل دهنده ۵ تا ۱۰ درصد تومورهای تخمدان
• درمان با جراحی و در صورت انتشار تومور در بدن شیمی درمانی راه درمان است.

تومورهای متاستاتیک یا متاستاز

• در صورت درگیری اندام های دیگر با سرطان تخمدان
• تشکیل دهنده تنها ۰.۵ درصد از سرطان های تخمدان

در ادامه توده های خوش خیم سرطان تخمدان را به صورت فهرست وار بیان خواهیم کرد:

از جمله سرطان های خوش خیم تخمدان عبارت اند از:

• فیبروم رحم
• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• اندومتریوز
• بارداری خارج از رحم
• عفونت های واژن

چه عواملی ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می دهد؟

سرطان تخمدان بیشتر در اثر سابقه خانوادگی ایجاد می شود در واقع این بیماری موروثی است و اگر شخصی از اعضای خانواده تان به آن مبتلا شده باشد ممکن است به شما نیز سرایت کند . در این صورت چکاپ های دوره ای برای شما ضروری و بسیار مهم خواهد بود. ژنتیک هم از عوامل تاثیر گذار است. اما در کنار این موارد سبک زندگی بسیار مهم است ، معمولا خانم هایی که اضافه وزن دارند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تخمدان قرار دارند و از طرفی هم مصرف برخی از دارون های ضد بارداری و ابتلا به بیماری اندومتریوز نیز از موارد تاثیر گذار خواهد بود.

اگر خانمی تحت درمان پرتودرمانی لگنی قرار گرفته باشد نیز ممکن است زمینه های ابتلا به سرطان تخمدان را داشته باشد.

گرچه محققین نتوانسته اند علت اصلی این عارضه را مشخص کنند، اما عواملی را می توان در بروز آن موثر دانست:

• وجود سابقه خانوادگی در ابتلا به سرطان تخمدان
• ژنتیک و اختلالات ژنتیکی
• تجربه ابتلا به سرطان هایی مانند: سرطان سینه ، سرطان روده و سرطان رحم
• اضافه وزن
• مصرف دارو های ضد بارداری
• هورمون درمانی های بعد از یائسگی
• اندومتریوز
• عدم بارداری قبلی
• پرتودرمانی های لگنی
• ایتلا به برخی ویروس ها نظیر اوریون
• افزایش و کهولت سن

بانوان باید توجه داشته باشند که ابتلا به هر یک از این بیماری ها نشان دهنده ابتلای صد در صدی به سرطان تخمدان نیست.

علائم سرطان تخمدان

یکی از چالش برانگیزترین ویژگی های این سرطان نمود دیر هنگام آن است. این بیماری اغلب تا زمان رشد کافی تومور علائم و نمود خارجی ندارد. مضاف بر این به دلیل اینکه علائم این سرطان مشابه بیماری های دیگر است، اغلب بانوان احتمال سرطان تخمدان را در اولین مرحله نمی دهند. برای تشخیص سرطان تخمدان نیاز است که به موارد مهمی توجه داشته باشید ، بهم ریختن نظم قاعدگی بسیار مهم است و باید در اولین برخورد با این مساله نسبت به علت بروز آن پیگیر باشید. اگر در ناحیه لگن احساس درد می کنید حتما به متخصص زنان مراجعه نمایید . مواردی مانند درد در زمان مقاربت نیز مهم است . اگر ورم شکم و اندام های تحتانی دارید یا مدام به یبوست مبتلا شده اید نیاز به بررسی خواهید داشت. موارد مهم دیگری مانند کم شدن اشتها و یا کاهش وزن بدون دلیل هم هشدار دهنده هستند.

اما علائم این عارضه شامل :

• نامنظم شدن سیکل قاعدگی
• تجربه درد در ناحیه لگن
• احساس درد هنگام مقاربت
• ورم شکم
• ابتلا به یبوست
• کم شدن اشتها
• احساس سیری با وجود مصرف کم مواد غذایی
• ابتلا به اسهال
• تهوع و استفراغ

تشخیص سرطان تخمدان

برای تشخیص سرطان می توان از آزمایشات گوناگونی بهره برد. از جمله این آزمایشات می توان موارد زیر را نام برد:

معاینه لگنی: معاینات مرتب لگنی در طول سال عامل مهمی در پیشگیری از سرطان تخمدان و چه بسا بسیاری از بیماری های زنان است.

سونوگرافی: با سونوگرافی واژینال متخصص زنان می تواند توده های کوچک را ارزیابی کرده و آن را از کیست های کوچک تفکیک دهد.

آزمایش خون: آزمایش خون جهت بررسی ژن های حامل سرطان تجویز خواهد شد.

بیوپسی: این روش از بهترین راه های تشخیص قطعی سرطان تخمدان است. بهترین متخصص زنان می تواند با برداشت نمونه کوچکی از تخمدان و ارزیابی آن از عاری بودن علائم سرطانی، افراد را از وجود و یا عدم وجود سرطان تخمدان مطمئن کند.

آیا مراحل عود سرطان تخمدان را می دانید؟

مراحل گسترش و انتشار سرطان تخمدان را می توان در چهار مرحله خلاصه کرد، که در هر یک از این مراحل تومور سرطانی در شرایط و موقعیت خاصی قرار دارد. با هم این مراحل را بررسی می کنم:

مرحله ۱

این مرحله شامل سه زیر مرحله است:

1. وجود سرطان در یک تخمدان
2. گسترش سرطان در هر دو تخمدان
3. وجود سلول های سرطانی در خارج از رحم

مرحله ۲

1. انتشار تومور به نواحی لگن
2. انتشار تومور به لوله فالوپ
3. انتشار تومور به مثانه و روده بزرگ

مرحله ۳

1. انتشار سرطان به ناحیه شکم
2. وجود سلول های سرطانی در کبد و طحال

مرحله ۴

1. مرحله متاستاز و انتشار سلول های سرطانی به دیگر اندام ها
2. انتشار سرطان به ریه
3. انتشار سلول های سرطانی به مغز و پوست

درمان سرطان تخمدان

هر اندازه که سرطان پیشرفت کرده باشد، شانس بهبودی نیز کاهش می یابد. برای درمان سرطان تخمدان روش های درمانی زیر موثر خواهد بود:

• شیمی درمانی و پرتودرمانی
• جراحی برداشت تومور
• هورمون درمانی

بهبودی بعد از سرطان رحم چند درصد است؟

هر مقدار که از بروز این سرطان میگذرد، درمان را با چالش مواجه خواهد کرد. در ادامه با توجه به مراحل عود که در بالا ذکر شد میزان بهبودی در هر مرحله را بررسی خواهیم کرد:

مرحله ۱: بهبودی تا ۹۰ درصد

مرحله ۲: بهبودی تا ۷۰ درصد

مرحله ۳: بهبودی تا ۳۹ درصد

مرحله ۴: بهبودی تا ۱۷ درصد

نتیجه گیری 

بانوان باید توجه داشته باشند که نمی توان با مشاهده هر گونه علامت احتمال بروز سرطان تخمدان را داد. گاها عفونت های زنان ناشی از عدم رعایت بهداشت و یا ندرتا به علت ژنتیک بانوان خواهد بود، لذا بانوان می یبایست با انجام معاینات ماهیانه، خود را از ابتلا به این عارضه خطرناک مصون دارند.