درمان کیست تخمدان

درمان کیست های تخمدان

کیست تخمدان، کیسه مملوء از مایعی است که در یکی از تخمدان ها و یا هر دو تشکیل می شود. تخمدان ها، ارگان های کوچکی هستند که در ناحیه لگنی واقع شده اند و هورمون های زنانه را تولید و سلول های تخمک را در خود نگه می دارند.

انواع مختلفی کیست تخمدان وجود دارد، که برخی آن ها کاملا بی ضرر و خوش خیم هستند. کیست های فانکشنال، در اثر تخمک گذاری و آزاد شدن تخمک از تخمدان تشکیل می شوند، که به مرور و طی ۶۰ روز و بدون دنبال کردن اقدامات درمانی، کوچک خواهند شد.

علت اصلی تشکیل کیست های تخمدان به طور قطعی مشخص نیست. اما از جمله عوامل موثر می توان به مواد زیر اشاره کرد:

• مشکلات هورمونی
• بارداری
• اندومتریوز، اختلالی که در آن، سلول های اندومتریال رحم، خارج از رحم رشد می کنند. برخی از این بافت ها به تخمدان متصل می شوند و تشکیل کیست و توده می دهند.
• عفونت های لگنی شدید
• سابقه داشتن کیست تخمدان

علائم و نشانه های کیست تخمدان

معمولا کیست های کوچک با علامت و نشانه ای همراه نیستند. در برخی موارد، خود فرد متوجه تشکیل کیست در تخمدان نخواهد شد. اما بزرگ شدن کیست می تواند با علائم زیر همراه باشد:

• درد لگنی و یا درد همراه با تیر کشیدن در قسمت پشت
• احساس نفخ و پر بودن در ناحیه زیر شکم
• درد هنگام رابطه جنسی
• سیکل قاعدگی دردناک

ادامه دار شدن علائم می تواند به دلیل سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد. اختلالی که با نامنظم شدن سیکل قاعدگی و یا مشکلات هورمونی مانند چاقی و ناباروری همراه می باشد. از دیگر علائم این سندرم می توان به رشد موهای زائد و عدم کاهش وزن اشاره کرد.

در صورتی که کیست پاره شود، شاهد بروز دردهای شدید و تورم در ناحیه شکم خواهیم بود.

تشخیص کیست های تخمدان

از جمله تست هایی که به تشخیص تشکیل کیست در تخمدان کمک می کنند، عبارتند از:

• معاینه لگنی. در این معاینه، دهانه واژن با استفاده از ابزاری باز نگه داشته می شود تا امکان مشاهده واژن، رحم و دهانه رحم برای پزشک فراهم گردد. در این معاینه، وجود هر گونه توده و یا تغییر در ارگان های تناسلی تشخیص داده خواهد شد.
• آزمایش خون. در این تست، سطح هورمون های خاص در خون اندازه گیری می شود.
• اولتراسوند. این تست که توسط امواج صوتی انجام می شود، تصاویر دقیقی از ارگان های داخلی بدن را در اختیار پزشک قرار می دهد و به تشخیص و وجود کیست در تخمدان ها نیز کمک می کند.
• لاپاراسکوپی. این روش در اتاق عمل و از طریق وارد شدن دستگاه کوچکی از راه برش ایجاد شده بر روی شکم انجام می شود و پزشک قادر به مشاهده ارگان های تناسلی و حفره لگنی خواهد بود. در صورت تشخیص کیست، امکان برداشت آن حین این روش نیز وجود دارد.

کنترل و درمان کیست های تخمدان

در درمان کیست های تخمدان، موارد زیر در نظر گرفته خواهد شد:

• سن بیمار
• این که آیا بیمار یائسه شده است یا خیر
• اندازه و ظاهر کیست
• علائم و نشانه های موجود

کیست های فانکشنال، معمولا بدون دنبال کردن اقدامات درمانی برطرف می شوند.

معمولا داروهای هورمونی مانند قرص های پیشگیری از بارداری برای بیمار در نظر گرفته می شود تا با توقف تخمک گذاری، از تشکیل کیست در آینده نیز پیشگیری شود.

در برخی موارد، نیاز است کیست به روش جراحی برداشته شود.

این گونه می توان گفت که برای کیست های تخمدان، ابتدا بیمار تحت نظر قرار می گیر تا مشخص شود که آیا کیست بعد از گذشت چند ماه از بین رفته است یا خیر. در این حین، انجام تست اولتراسوند لگنی از سوی پزشک تجویز می شود تا تغییر اندازه کیست مشخص شود.

در مرحله بعد داروهای هورمونی تجویز می شود.

در صورت عدم درمان کیست با اقدامات گفته شده و بزرگ تر شدن کیست، درمان جراحی در نظر گرفته خواهد شد.

درمان جراحی  کیست تخمدان

نوع جراحی با توجه اندازه کیست و ظاهر آن در تست اولتراسوند در نظر گرفته می شود. از جمله روش های جراحی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لاپاراسکوپی. در این روش، دستگاهی کوچک از طریق برش ایجاد شده بر روی شکم وارد می شود، تا امکان مشاهده ارگان های تناسلی و برداشت کیست برای پزشک فراهم گردد.
• لاپاراتومی. در این روش، کیست از طریق ایجاد برش های بزرگ تر برداشته و از نظر سرطان نیز بررسی خواهد شد. در صورت تشخیص سرطان، یکی از تخمدان ها و یا هر دو باید برداشته شوند.

آیا راهی برای پیشگیری از تشکیل کیست در تخمدان وجود دارد؟

مصرف داروهای هورمونی مانند قرص های پیشگیری، جلوی تخمک گذاری را می گیرند. با این حال، دیده شده است که امکان تخمک گذاری با مصرف دوز پایین این قرص ها وجود دارد. با این که مصرف این قرص ها صد در صد مانع تشکیل کیست نمی شود، اما از سوی بسیاری از پزشکان تجویز می شود.

توصیه می شود در صورت مشاهده علائم زیر، حتما به پزشک مراجعه شود:

• تاخیر در سیکل قاعدگی و یا نا منظم شدن سیکل
• درد شکمی که برطرف نمی شود
• بزرگ و متورم شدن شکم
• مشکل در تخلیه کامل مثانه
• درد حین رابطه جنسی
• کاهش وزن بی دلیل